آیین انداختن چوب کبریت در گهواره

زمزمه‌ی آرزوها برای نوزاد، عطر زندگی در نخستین لالایی‌های زنجان

معرفی آیین:

آیین «انداختن چوب کبریت در گهواره» یکی از آیین‌های زیبا و پرمعنا در استان زنجان است که با تولد نوزاد پیوند خورده و به منظور دفع چشم‌زخم و حفظ سلامت نوزاد انجام می‌شود. این سنت، که در میان خانواده‌های زنجانی جایگاه ویژه‌ای دارد، نمایانگر باورها و اعتقادات عمیق مردم این خطه به قدرت معنویت و محافظت از نوزاد در برابر آسیب‌ها است.

زمان و مکان برگزاری آیین:

این آیین بلافاصله پس از به دنیا آمدن نوزاد و قرار دادن او در گهواره انجام می‌شود. معمولاً این مراسم در خانه پدری نوزاد و با حضور اعضای خانواده و زنان فامیل برگزار می‌گردد. موعد زمانی آن ارتباط مستقیمی با لحظه تولد نوزاد دارد و به عنوان اولین اقدام برای استقبال از عضو جدید خانواده انجام می‌شود.

شیوه برگزاری و آداب:

در این آیین، مادر یا مادربزرگ نوزاد، پس از خواندن دعاهایی مخصوص، چند عدد چوب کبریت را روشن کرده و به آرامی در اطراف گهواره می‌چرخاند. سپس، چوب کبریت‌های روشن را به نشانه دفع چشم‌زخم و بلا از نوزاد، داخل گهواره می‌اندازند. همراه با این عمل، برخی از زنان اشعاری محلی می‌خوانند و برای نوزاد آرزوی سلامتی، خوشبختی و عمری طولانی می‌کنند. این آیین با پخش شیرینی و شادی در میان حاضران به پایان می‌رسد.

اهمیت فرهنگی و اجتماعی:

آیین انداختن چوب کبریت در گهواره نه‌تنها نمادی از باورهای سنتی و دینی مردم زنجان است، بلکه فرصتی برای تقویت پیوندهای خانوادگی و ابراز شادمانی از تولد نوزاد به شمار می‌رود. این آیین، میراثی ارزشمند است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و در حفظ فرهنگ بومی منطقه نقش مهمی ایفا می‌کند.