آیین جوش زنی در استان کرمان
آیین منحصر به فرد عزاداری عاشورایی با شور و همدلی
معرفی رویداد:
آیین «جوش زنی» یکی از خاص‌ترین و کهن‌ترین روش‌های عزاداری ماه محرم در استان کرمان، به‌ویژه شهرهایی مانند رفسنجان، زرند، سیرجان و مناطق روستایی اطراف است. این آیین با هدف عرض ارادت و سوگواری برای حضرت سیدالشهدا (ع)، به ویژه در تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود.
چگونگی اجرا:
در مراسم جوش‌زنی، عزاداران به صورت گروهی در دو صف یا چند گروه روبه‌روی یکدیگر قرار می‌گیرند. نوحه‌خوان (معمولاً فردی با سابقه و آشنا به اشعار محلی) شروع به نوحه‌خوانی می‌کند و با هر بیت یا بند از نوحه، گروه‌ها پاسخ می‌دهند.
همزمان، عزاداران با ریتم یکسان و هماهنگ، با کوبیدن سینه یا شانه‌های خود به یکدیگر حرکتی ضرب‌آهنگ‌دار و پرشور را انجام می‌دهند که شبیه «جوش» خوردن و به اوج رسیدن احساسات است. این حرکت، نمایانگر جوشش و فوران اندوه و عشق به اهل بیت (ع) است.
جلوه‌های ویژه:
– هم‌آوایی بی‌نظیر بین نوحه‌خوان و گروه‌های عزادار
– ریتم خاص و پرانرژی حرکات که موجب شور جمعی می‌شود
– برگزاری مراسم در نیمه‌شب یا ساعات خاص با حضور گسترده اهالی
– شعرهای سنتی و عمدتاً بومی با مضامین حماسی و عاشورایی
– حضور فعال پیر و جوان، و انتقال تکنیک‌های اجرای آیین از نسل قدیم به جدید
نقش فرهنگی – اجتماعی:
آیین جوش زنی بستر مهمی برای اتحاد منطقه‌ای، آموزش جمعی آیین‌های عاشورایی و حفظ هویت قومی و مذهبی مردم کرمان است. شرکت در این مراسم، حس تعلق، نوع‌دوستی و همدلی اجتماعی را تقویت می‌کند و یکی از میراث‌های معنوی و فرهنگی ارزشمند خطه کرمان به شمار می‌رود.
نتیجه‌گیری:
آیین جوش زنی، نمونه‌ای شاخص از عزاداری سنتی و ریشه‌دار کرمان است که هر ساله در محرم با شور، اعتقاد و احترام ویژه برگزار می‌شود و همچنان به عنوان جلوه‌ای از وفاداری مردم این دیار به اهل بیت (ع) و میراث محلی خود، پا برجا مانده است.
