آیین «نخل‌گردانی» استان اراک
معرفی رویداد:
آیین نخل‌گردانی یکی از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین مراسم سنتی عزاداری در ماه محرم، به‌ویژه روز عاشورا در برخی روستاها و شهرهای استان اراک است. این آئین نمادی از تشییع پیکر امام حسین(ع) و شهیدان کربلاست و سابقه‌ای چندصدساله در فرهنگ عزاداری این منطقه دارد.
نحوه اجرا:
در این مراسم، جمعی از مردم در قالب دسته‌های عزاداری، به حمل ساختاری چوبی بزرگ به نام «نخل» می‌پردازند. نخل با پارچه‌های مشکی، آینه، شمشیرهای نمادین، پارچه‌های سبز و سیاه، و گاه علامت‌های مذهبی تزیین می‌شود. شرکت‌کنندگان نخل را بر دوش گرفته و در خیابان‌ها و کوچه‌ها حرکت می‌دهند. ضمن حرکت، نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و ذکر مصیبت امام حسین(ع) و یارانش برگزار می‌شود. گاهی همزمان با این حرکت، گل و گلاب بر نخل و عزاداران می‌ریزند.
آیین‌ها و جلوه‌های ویژه:
ساخت نخل، تزیین آن با نشانه‌های عزاداری، حضور پرشور و همه‌جانبه مردم، همخوانی و هماهنگی حرکات دسته‌ها و طنین نوحه‌های عاشورایی از ویژگی‌های خاص این مراسم است. شکوه و ابهت نخل، و همدلی جمعی، فضا را معنوی و خاص می‌کند.
نقش فرهنگی و اجتماعی:
نخل‌گردانی نماد عزاداری جمعی، انتقال ارزش‌های عاشورایی، و احترام به سنت‌های شیعی است. این آیین موجب همبستگی اجتماعی، تقویت روحیه مشارکت، و انتقال مفاهیم ایثار و فداکاری به نسل‌های جدید می‌شود.
جمع‌بندی:
آیین نخل‌گردانی در اراک یکی از باشکوه‌ترین جلوه‌های عزاداری محرم است که با تداوم در نسل‌ها، هویت مذهبی و اجتماعی مردم منطقه را زنده نگه داشته و نقش مهمی در پاسداشت فرهنگ عاشورا ایفا می‌کند.
