جشن گندم (زر خوشه ها)
سرود زرین در دشت‌های تشنه؛ آواز شکرانه بر خوشه‌های طلایی
معرفی آیین:
جشن گندم که در منطقه سیستان و بلوچستان با نام «زر خوشه‌ها» شناخته می‌شود، یکی از اصیل‌ترین و پرمعناترین آیین‌های کشاورزی این استان است. این جشن همزمان با زمان برداشت گندم، در اوج بهار یا اوایل تابستان، برگزار می‌شود. این رویداد، ستایشی است بر نعمتی که از دل خاک سخت و آفتاب سوزان سر برمی‌آورد و نماد پایداری و امید مردمان این خطه کویری به شمار می‌آید.
شرح مراسم و فضای جشنواره:
زمین‌های سنبله‌پوش وقتی که طلایی می‌شوند، مردم روستا با شور و شوق جمع می‌شوند تا جشن گندم را برپا کنند. آیین با حضور پیران و بزرگان، کشاورزان و کودکان آغاز می‌شود. مردان با داس‌های براق، نخستین خوشه‌ها را با ذکر دعا و شکر، می‌برند و زنان آواز شکرگزاری سر می‌دهند. صدای شادی و همخوانی در پهنه دشت طنین‌انداز می‌شود. در کنار شکرگزاری، نمایشگاه‌های محصولات کشاورزی، کارگاه‌های نان‌پزی سنتی و طبخ غذاهای محلی حال‌وهوای ویژه‌ای به جشن می‌بخشد.
آداب و رسوم جانبی:
در این آیین، توزیع حلیم و آش محلی میان حاضران و حتی رهگذران، نشانی از بخشش و مهرورزی است. اجرای موسیقی محلی با سازهای بومی چون دهل و سورنا، شعرخوانی و داستان‌گویی درباره تلاش و صبر کشاورزان، زیبایی این روز را دوچندان می‌کند. کودکان با لباس‌های محلی به بازی و رقص می‌پردازند، و بزرگان از داستان‌های گندم و رزق حلال روایت می‌کنند.
اهمیت فرهنگی و اجتماعی:
جشن گندم (زر خوشه‌ها)، تجلی همبستگی و پیوند مردم با زمین است؛ آیینی که ارج‌نهادن به زحمت، شکرگزاری و امیدبخشی را در رگ‌های جامعه جاری می‌کند و میراث کشاورزی سیستان و بلوچستان را زنده و بارور نگه می‌دارد.
