عید تلخک (تهلو) بوشهر 

طلوعی به یاد رفتگان؛ هنگامی که شهر به بوی یاد و عطر صمیمیت جان می‌گیرد

معرفی آیین:

عید تلخک یا عید مردگان، که در بوشهر به آن «عید تهلو» نیز می‌گویند، یکی از پر رمز و رازترین آیین‌های جنوب است. این عید در آخرین جمعه از ماه شعبان برگزار می‌شود؛ شبی که اهالی شهر و روستا گرد هم می‌آیند تا خاطره عزیزان سفر کرده را پاس بدارند. عید تلخک پلی است عاطفی میان دنیا و مرز نادیدنی رفتگان، یادبودی ستودنی برای عزیزانی که نامشان هنوز بر زبان و یادشان در دل‌ها زنده است.

شرح مراسم و فضای آیین:

غروب عید، مردم بوشهر راهی گورستان‌ها می‌شوند. در دل خاموشی و آرامش شب، ‌با شمع و عود، گل‌های صمیمیت را بر قبور می‌نهند و با صدای آرام دعا و قرآن، خاطره رفتگان را زنده می‌کنند. خانواده‌ها طبق سنت، خیرات همچون خرما، حلوا، نان محلی و گاهی خرچنگ و ماهی میان خود و نیازمندان تقسیم می‌کنند. رایحه عطر گل و عود، صدای مناجات و لحظه‌های سکوت، شب عید را به سرشار از معنویت و اندیشه بدل می‌سازد. کودکان با فانوس‌های کوچک، کوچه‌ها را روشن می‌کنند، نشانه‌ای از امید و تداوم زندگی.

سنت‌ها و آداب جانبی:

همدلی و بخشش روح این عید است. در این شب، با نگاهی پر محبت، خانوارها به یاد گذشتگان، سفره نذری می‌گسترانند یا غذا و هدایا بین فقرا توزیع می‌کنند. بزرگ‌ترها حکایت خاطرات رفتگان را برای کودکان بازگو می‌کنند تا آموزه‌های زندگی و مهر نسل به نسل منتقل شود. همچنین، بر مزار تازه‌رفتگان چراغی روشن می‌کنند تا نور یادشان تا سال دیگر پایدار بماند.

اهمیت فرهنگی و اجتماعی:

عید تلخک نه تنها یادمان رفته‌هاست، که نماد استواری پیوندهای انسانی نیز به شمار می‌رود. این آیین، حلقه پیوستگی مردم با گذشته و هویت جمعی را تقویت می‌کند و روح تسلیت، بخشش و مهر را در جامعه می‌پراکند؛ همچون فانوسی که در دل شب‌های جنوب همواره روشن می‌ماند.