مراسم سنگ‌زنی در استان کرمان
آیینی نمادین از حزن و اندوه عاشورایی در میان مردمان کرمان
معرفی رویداد:
مراسم «سنگ‌زنی» یکی از آیین‌های ویژه و تاریخی عزاداری ماه محرم در برخی مناطق استان کرمان است که با هدف بزرگداشت واقعه عاشورا و ابراز سوگواری برای امام حسین (ع) و یاران وی اجرا می‌شود. این آیین اغلب در شهرها و روستاهای قدیمی کرمان از جمله شهر بافت و سیرجان برگزار شده و نشان‌دهنده ریشه عمیق باورهای مذهبی در میان مردم این خطه است.
چگونگی اجرا:
در این مراسم، عزاداران در گروه‌هایی دایره‌وار یا منظم قرار می‌گیرند و هر یک دو قطعه سنگ صاف و کوچک (مشابه قلوه‌سنگ یا سنگ‌پا) را در دست دارند. با شروع مرثیه و نوحه، افراد در حال گام برداشتن آهنگین و منظم، سنگ‌ها را ریتمیک به یکدیگر می‌کوبند.
حرکت سنگ‌زنان از کندی به تندی می‌گراید و نوای برخورد سنگ‌ها با یکدیگر که هم‌زمان با سینه‌زنی و خواندن اشعار حزن‌انگیز است، فضای خاصی از اندوه و اتحاد را ایجاد می‌کند. برخی اشعار مخصوص سنگ‌زنی بوده و از گذشته سینه به سینه منتقل شده‌اند.
جلوه‌های ویژه:
– استفاده از سنگ‌های ساده به عنوان ابزاری نمادین برای بیان غم
– هم‌صدایی و هماهنگی کامل گروه‌ها در طی اجرای مراسم
– وجود ریشه‌ها و روایت‌های قدیمی درباره منشأ آیین (برخی مردمان کرمان معتقدند این مراسم یادگار اسرای کاروان کربلاست)
– خواندن اشعار ویژه و سنتی کرمانی در حین مراسم
– حضور فعال اغلب گروه‌های سنی و انتقال آیین از بزرگان به جوان‌ترها
نقش فرهنگی – اجتماعی:
مراسم سنگ‌زنی علاوه بر وجه آیینی و مذهبی، بستری برای انسجام اهالی، تقویت وجدان جمعی و یادآوری فرهنگ و هویت کرمانی است. این رسم از میراث‌های شفاهی ارزشمند استان محسوب شده و موجب پیوند عمیق میان نسل‌ها می‌شود.
نتیجه‌گیری:
مراسم سنگ‌زنی، نمادی از حماسه، اندوه و همبستگی مذهبی ـ فرهنگی مردم کرمان در عزاداری سیدالشهدا (ع) است که هر ساله با شور، ادب و معنویت خاصی برگزار می‌شود و همچنان به عنوان یکی از آیین‌های ماندگار و معنوی این سرزمین شناخته می‌گردد.
