مراسم شال آتما (شال سالاما)

پیوند آرزوها و شادی‌ها در شبانگاهان زمستان، راز شالِ رنگارنگ بر پنجره‌های امید

معرفی آیین:

مراسم «شال آتما» یا «شال سالاما» یکی از زیباترین سنت‌های دیرپای مردم استان زنجان است که با شور، خلاقیت و روشنایی دل‌ها پیوند خورده است. این آیین که در میان ترک‌های آذربایجانی ریشه دارد، تجلی همدلی، مهربانی و امید به آینده‌ای روشن‌تر است. آیینی که هر سال با لبخند کودکان و حس همدلی اهالی روستاها و شهرها جان دوباره می‌گیرد و رنگ تازه‌ای به شب‌های زمستان می‌بخشد.

زمان و مکان برگزاری آیین:

شال آتما معمولاً در شب‌های پایانی اسفندماه، همزمان با فرارسیدن عید نوروز و آغاز بهار، در خانه‌خانه‌های روستاها و شهرهای استان زنجان برگزار می‌شود. موعد زمانی این آیین، غالباً شب آخرین چهارشنبه سال یعنی چهارشنبه‌سوری است؛ شبی که نور آتش و صدای شادی کوچه‌ها را سرشار از امید و انتظار می‌کند و مردم را به استقبال سال نو دعوت می‌نماید.

شیوه برگزاری و آداب:

در شب شال آتما، جوانان و کودکان با شال یا روسری‌های رنگین، دسته‌دسته به خانه‌ها می‌روند. شال را از سوراخ پنجره یا از پشت‌بام به داخل خانه می‌اندازند و با سرودن اشعاری شیرین و دعاهای نیک، صاحبخانه را خبر می‌کنند. صاحبخانه نیز در پاسخ، آجیل، شیرینی، میوه یا تخم‌مرغ رنگی در شال آنان می‌گذارد. این رسم نه تنها نشانی از خجستگی بهار، بلکه نشانه احترام و دوستی اهالی است. در بسیاری از خانه‌ها، صاحبخانه برای بچه‌ها دعای خیر خوانده و آرزوی تندرستی و برکت می‌کند.

اهمیت فرهنگی و اجتماعی:

شال آتما فرصتی برای تحکیم روابط اجتماعی، پرورش حس مسئولیت و شادی جمعی و زنده نگه داشتن خاطره‌های شیرین کودکی است. آیینی که مهر و محبت را میان نسل‌ها جاری می‌سازد و امید را به درون خانه‌ها هدیه می‌دهد.