مراسم ورف چال (زن شاهی)
جشن سپیدی و آیین آب، افسانه‌ای از همدلی در آغوش کوهستان‌های مازندران
معرفی آیین:
مراسم ورف چال (زن شاهی) یکی از آیین‌های دیرینه و منحصربه‌فرد مردم مازندران و به‌ویژه روستای اسک در شهرستان آمل است که تلفیقی از باورهای باستانی، حرمت طبیعت و همیاری اجتماعی را در خود جای داده است. این سنت زیبا و نمادین، با محوریت بزرگداشت نعمت آب و برکت طبیعت، هر سال دستان اهالی را به یکدیگر نزدیک‌تر می‌کند. واژه «ورف چال» در زبان محلی به معنای ذخیره‌سازی برف در گودال برای روزهای گرم تابستان است و «زن شاهی» نیز اشاره به نقش نمادین زنان در برخی بخش‌های این آیین دارد. این مراسم نه‌تنها نشانگر خرد جمعی و احترام به محیط زیست است، بلکه میراث‌دار پیوند ناگسستنی انسان و طبیعت در مازندران است.
زمان برگزاری آیین:
موعد زمانی مراسم ورف چال، هرساله در اواسط بهار و معمولاً روز جمعه دوم اردیبهشت‌ماه خورشیدی برگزار می‌شود. در این روز، اهالی روستا در کنار یکدیگر، به دامن طبیعت می‌روند تا با همیاری و همکاری، بخشی از برف‌های آخر زمستان را در محل ویژه‌ای ذخیره کنند و برای تابستان، آب کافی فراهم سازند.
مراحل و شیوه اجرا:
در آغاز روز برگزاری، تنها مردان و پسران روستا مجاز هستند به محل ورف چال بروند و با شادی و سرودخوانی، برف‌ها را جمع‌آوری و به گودال ورف چال منتقل کنند. زنان روستا نیز در تهیه آذوقه و پذیرایی از شرکت‌کنندگان سهم دارند و فضای همدلی و امید در تمام روز حاکم است. هم‌زمان با این مراسم، آیین «زن شاهی» با انتخاب نمادین بانویی از میان زنان روستا که نقش هماهنگ‌کننده و نماد صلح دارد، برگزار می‌شود.
اهمیت فرهنگی و اجتماعی آیین:
ورف چال (زن شاهی)، انعکاس همدلی مردم مازندران برای حفظ نعمت آب و طبیعت مادری است. این آیین علاوه بر انتقال اندیشه تعاون و احترام به آب، فرصت پیوند نسلی، گردهمایی خانوادگی و زنده نگه داشتن سنت‌های روستا را فراهم می‌آورد و همچون حلقه‌ای از یک فرهنگ ریشه‌دار، هویت بومی مازندران را مستحکم نگه می‌دارد.
