مراسم «چغچغه‌زنی» در استان اراک
معرفی رویداد:
مراسم «چغچغه‌زنی» یکی از آیین‌های سنتی مربوط به ایام محرم و به‌ویژه دهه اول ماه محرم در برخی مناطق استان اراک است. این مراسم بازتاب ارادت و احترام مردم به سیدالشهدا (ع) و یاران ایشان بوده و نمادی از عزاداری و سوگواری مردمان این دیار برای واقعه کربلاست.
نحوه اجرا:
در این مراسم، عزاداران—معمولاً نوجوانان و جوانان—در شب‌های محرم، در دسته‌هایی منظم تجمع می‌کنند و ابزار خاصی به نام «چغچغه» یا وسیله‌ای چوبی متشکل از چند قطعه به هم متصل بر دست می‌گیرند. همزمان با حرکت دسته‌ها، افراد با ریتم خاصی چغچغه‌ها را به هم می‌کوبند و صدای منحصر به فردی ایجاد می‌شود که حال و هوای خاصی به فضا می‌دهد. این حرکت با سر دادن نوحه‌ها و ذکر مصیبت همراه است و گروه‌ها اغلب در کوچه‌ها و محلات روستا یا شهر می‌گردند.
آیین‌ها و جلوه‌های ویژه:
ساخت چغچغه‌ها اغلب به دست خود شرکت‌کنندگان صورت می‌گیرد و گاه آن‌ها را با نمادهای مذهبی تزیین می‌کنند. فضای دسته‌ها همراه با پرچم‌های سیاه، لباس ساده عزاداران و نوای نوحه‌خوانی، جنبه بصری و صوتی ویژه‌ای به مراسم می‌بخشد.
نقش فرهنگی و اجتماعی:
مراسم چغچغه‌زنی علاوه بر پاسداشت عاشورا و ارزش‌های کربلا، عاملی برای تقویت روحیه همبستگی، مشارکت جمعی، انتقال مفاهیم ایثار و مقاومت به نسل نوجوان و حفظ هویت دینی و فرهنگی منطقه است.
جمع‌بندی:
چغچغه‌زنی آیینی ریشه‌دار در فرهنگ عزاداری اراک است که همزمان با ماه محرم، همبستگی و ایمان مردم این سرزمین را بار دیگر زنده کرده و پل ارتباطی نسل‌ها در حفظ شعائر اسلامی به شمار می‌آید.
