مراسم چمچه خاتون همدان

آوازی برای باران در دشت‌های تشنه همدان

معرفی رویداد:

مراسم چمچه خاتون از آیین‌های دیرین و منحصر به‌فرد استان همدان است که ریشه در باورهای کهن کشاورزان و مردم روستاها دارد. این مراسم، با هدف دعا برای باران و شکستن خشکسالی، عمدتاً در فصل بهار و تابستان، زمانی که کمبود بارش نگرانی می‌آورد، برگزار می‌شود. چمچه خاتون به نوعی نماد امید و ارتباط عمیق انسان با طبیعت به شمار می‌آید و فرهنگ احترام به زمین و رحمت الهی را در جامعه زنده نگه می‌دارد.

چگونگی برگزاری:

در روز برگزاری آیین، معمولا کودکان و بانوان روستا چمچه (کفگیر چوبی) را به آراستگی با پارچه‌های رنگین، تور و روبان تزیین می‌کنند و آن را به نشانه نمادین از عروس باران می‌دانند. گروه شرکت‌کنندگان با در دست داشتن چمچه خاتون، کوچه‌به‌کوچه در روستا حرکت می‌کنند، اشعار محلی و دعاهایی با مضمون درخواست باران می‌خوانند و به درب خانه‌ها می‌روند. مردم خانه‌ها با پاشیدن آب، اهدای حبوبات یا کمک‌های کوچک، در دعا برای باران سهیم می‌شوند. این حرکت تا پایان روستا تکرار و حال‌وهوایی سرشار از اتحاد و امید پدید می‌آورد.

آیین‌ها و جلوه‌های ویژه:

تزیین چمچه با پارچه‌های خوش‌رنگ، چرخاندن آن میان کودکان و خواندن شعرهای مخصوص باران اصلی‌ترین بخش نمایش است. در برخی روستاها، پس از پایان مراسم، غذای دسته‌جمعی یا حلیم میان اهالی تقسیم می‌شود تا نذری دیگرگونه را رقم بزنند.

نقش فرهنگی و اجتماعی:

چمچه خاتون نمود همدلی اجتماعی، باور به تاثیر نیایش جمعی و بزرگداشت عناصر طبیعت است. این آیین به نسل جدید یادآوری می‌کند که پیوند انسان با طبیعت و یکدیگر، سرچشمه همبستگی و امید است.