مراسم کتل بستن یزد
نشانی از حماسه بر اسب ارادت، در سوگ قافله سالار شهیدان
معرفی آیین:
مراسم کتل بستن یکی از نمادین‌ترین و حزن‌انگیزترین آیین‌های عزاداری در ماه محرم، به‌ویژه در استان یزد است. کتل، سازه‌ای نمادین است که به شکل حجله یا نمادی از مرکب امام حسین (ع) (ذوالجناح) یا دیگر شخصیت‌های واقعه کربلا، با پارچه‌های سیاه و سبز، آیینه‌ها، شمشیرها و نمادهای عاشورایی تزئین می‌شود. این آیین در حسینیه‌ها و محلات مختلف شهر یزد و شهرستان‌های دیگر استان مانند میبد و اردکان، با حضور گسترده عزاداران برگزار می‌گردد. جستجوی عباراتی نظیر «کتل یزد»، «مراسم محرم یزد» و «آیین‌های عزاداری یزد» به آشنایی با این سنت کمک می‌کند.
موعد زمانی آیین:
مراسم کتل بستن معمولاً در روزهای اولیه ماه محرم آغاز می‌شود. در بسیاری از نقاط یزد، کتل‌ها از دهه اول محرم آماده و در روزهای تاسوعا و عاشورا در دسته‌های عزاداری حمل یا بر روی اسب و قاطر کشیده می‌شوند. این آیین در واقع پیش‌درآمدی بر اوج مراسم عزاداری در روز عاشورا است.
چگونگی برگزاری مراسم:
کتل توسط هیئت‌های مذهبی و اهالی محل تزئین و آماده می‌شود. در روزهای مشخص، کتل در میان دسته عزاداری قرار گرفته و همراه با نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و زنجیرزنی در کوچه و خیابان‌ها یا اطراف حسینیه به حرکت درمی‌آید. حمل کتل که گاه بر روی اسب انجام می‌شود، نمادی از آماده‌سازی برای نبرد و شهادت در کربلا است. عزاداران با فریادهای مذهبی و ابراز اندوه عمیق خود، صحنه‌هایی از حماسه و ماتم را بازآفرینی می‌کنند. هر کتل ممکن است نماد خاصی داشته باشد و توسط گروه یا محله‌ای خاص حمل شود.
اهمیت فرهنگی مراسم:
مراسم کتل بستن یزد فراتر از یک نمایش آیینی است؛ این سنت کهن، نمادی از ارادت مردم یزد به اهل‌بیت (ع) و بازخوانی وقایع کربلا است. این آیین با استفاده از کلیدواژه‌های «گردشگری مذهبی محرم»، «میراث فرهنگی یزد» و «آیین‌های عاشورایی ایران»، به معرفی غنای فرهنگی و مذهبی استان یزد کمک می‌کند. کتل بستن نقش مهمی در انتقال مفاهیم عاشورا به نسل جوان، تقویت همبستگی اجتماعی میان اهالی محلات و هیئت‌ها، و حفظ و تداوم سنت‌های عزاداری منطقه ایفا می‌نماید و جاذبه‌ای معنوی برای گردشگران مذهبی به شمار می‌رود.
